Nhà hoạt động Tổ chức Hòa Bình Xanh Camila Speziale giơ biểu ngữ “Giải phóng tàu Arctic Sunrise” được viết lên lòng bàn tay sau khi đến Sân bay quốc tế Ezeiza ở Buenos Aires ngày 28 tháng 12 năm 2013 sau 100 ngày bị giam cầm ở Nga – gồm 2 tháng bị bỏ tù – vì phản đối việc khoan dầu tại Bắc Cực (Ảnh: Alejandro Pagni/AFP/Getty Images)

Chúng ta cảm thấy tốt đẹp khi làm điều tốt, thế nên sẽ có lợi ích về tâm lý khi giúp đỡ những người khác phải không nào? Nhưng làm sao ta biết chắc? Cách tốt nhất để hiểu biết về những lợi ích sức khỏe khi làm việc tốt là nhìn vào các nghiên cứu đối với những người tình nguyện.

Năm 2011, Daniel George thực hiện một cuộc thử nghiệm ngẫu nhiên với 30 người trưởng thành có chứng mất trí từ nhẹ đến trung bình tại Ohio. Một nửa trong số họ dành một giờ trong mỗi hai tuần để giúp các em học sinh đọc, viết và học lịch sử. Nửa còn lại (nhóm làm chuẩn đối chứng) sẽ không làm những việc tình nguyện. Sau năm tháng thử nghiệm, tình trạng căng thẳng đối với nhóm đối tượng đã giúp đỡ các học sinh đã thuyên giảm nhiều hơn so với nhóm còn lại.

Tuy nhiên, qui mô của nghiên cứu còn hẹp, nên vào năm 2012 các nhà nghiên cứu đã thực hiện thêm một cuộc phân tích tổng hợp, trong đó dữ liệu từ nhiều nghiên cứu khác nhau được kết hợp lại và tái phân tích để cung cấp các thống kê đáng tin cậy hơn.

Công việc tình nguyện có thể giúp giảm lượng cholesterol trong cơ thể bạn. (Ảnh: voluntary work/shutterstock)

Cuộc phân tích tổng hợp bao gồm kết quả từ năm thử nghiệm ngẫu nhiên với tổng cộng 477 người tham gia. Năm thử nghiệm đó mang lại nhiều kết quả khác nhau. Các dạng tình nguyện có liên quan đến các hình thức dạy học – kèm trẻ nhỏ hoặc giúp người khác học tiếng Anh như một ngoại ngữ. Công việc tình nguyện dường như đã cải thiện về nhiều mặt như là năng lực trí óc, hoạt động thể chất, sức mạnh và sự căng thẳng.

Tuy vậy, nó có vẻ như không có tác động tích cực lên sức khỏe tổng quát, số lượng người bị ngã (ở những tình nguyện viên lớn tuổi) và sự cô đơn. Không những thế, tham gia vào các loại hoạt động tình nguyện không đúng đắn – nơi mà các tình nguyện viên đứng trước nguy cơ bị xúc phạm hay lạm dụng sức lực – có thể gây tổn hại cho sự khỏe mạnh của một người.  Tương tự, một số công việc tình nguyện còn có thể gây thiệt hại cho những người được giúp bởi các tình nguyện viên.

Các thanh thiếu niên đã tham gia các công việc tình nguyện có sự giảm thiểu trong tất cả các chỉ số sinh học gắn với các bệnh tim mạch hơn những người trong nhóm làm chuẩn.
Một nghiên cứu mới đây được thực hiện kỹ lưỡng tại Canada đã quan sát những tác động đến thể chất từ việc làm tình nguyện mà có lợi cho cả người giúp và người được giúp đỡ. Nó dường như xác thực rằng giúp đỡ người khác (theo một cách đúng đắn) đã cải thiện sức khỏe của các tình nguyện viên một cách khách quan và có sự đo lường trong thử nghiệm.

Các nhà nghiên cứu phỏng vấn 52 học sinh trung học tại Canada đã tình nguyện mỗi tuần một lần, giúp các học sinh nhỏ hơn làm các bài tập về nhà, trong thể thao và các hoạt động ngoại khoá khác. Để so sánh, một nhóm làm chuẩn gồm 54 học sinh không tham gia vào các việc tình nguyện được theo dõi trong cùng một khoảng thời gian.

Các nhà nghiên cứu sau đó nhìn vào các mẫu thử máu từ cả hai nhóm – và đo lường chỉ số trọng lượng theo chiều cao (BMI) – trước và sau quá trình thử nghiệm. Các mẫu máu được dùng để đo các chỉ số sinh học nhằm dự đoán những người có nguy cơ phát triển các bệnh về tim mạch. Vào cuối cuộc thử nghiệm, những thanh thiếu niên tham gia vào các hoạt động tình nguyện có sự giảm thiểu trong tất cả các chỉ số sinh học gắn với các bệnh tim mạch hơn là những người trong nhóm làm chuẩn. Họ cũng có sự giảm cân nhiều hơn nhóm làm chuẩn.

Giúp đỡ người khác giúp ích cho người giúp đỡ như thế nào?
Một số việc tình nguyện, như dẫn chó đi dạo, là hoạt động thể chất và có thể cải thiện tình trạng sức khỏe. Hơn nữa, chỉ đơn thuần giao tiếp với người khác cũng có lợi ích về sức khỏe. Các việc tình nguyện cũng có thể giảm căng thẳng bởi chúng làm ta quên đi những vấn đề của mình và giúp thư giãn.

Có một cơ chế mang tính tiến triển về mặt sinh học. Các bộ phận trong não liên hệ với sự sản xuất chất dopamine và serotonin dường như được kích hoạt khi người ta quyên góp tiền bạc. Những tổ tiên thời xưa của chúng ta có khả năng sống sót cao hơn nếu biết giúp đỡ lẫn nhau, do đó những hành động vị tha cũng làm tăng cao nồng độ dopamine. Dopamine không chỉ làm chúng ta cảm thấy dễ chịu, nó còn có tác dụng như một liều thuốc chữa chứng huyết áp thấp, bệnh tim, bệnh Parkinson, chứng rối loạn tập trung do tăng động và nghiện thuốc.

Tin tốt lành là bạn không cần phải nghỉ việc để tham gia vào tổ chức Hòa Bình Xanh hay làm việc trong các trại tị nạn để có được lợi ích sức khỏe từ việc giúp đỡ người khác. Thay vì thế, bạn có thể giúp một người vô gia cư mà bạn sắp gặp. Sao lại không thể mời họ một tách cà phê hay biếu họ ít quần áo sạch được nhỉ? Làm những việc nhỏ này có thể cải thiện cuộc sống của những người vô gia cư một cách đáng kể, đồng thời cũng giúp bạn khỏe mạnh hơn.

Jeremy Howick là nhà nghiên cứu cấp cao về tác động của thuốc trấn an (placebo), dịch tễ học, y học thực chứng tại Đại học Oxford, Anh quốc. Bài viết này được đăng đầu tiên trên trang The Conversation

Tác giả: Jeremy Howick | Dịch giả: Minh Phát