Chelsea hỏi: “Tôi nghe nói năm 1963 có đảo chính ở Sài Gòn, trước đó có một vị sư tự thiêu anh có biết không?”. Tưởng chừng câu chuyện về trái tim Bồ tát Quảng Đức chỉ có giới học giả sử học và người cùng thời mới chú ý tới sự kiện trọng đại này đối với dân Miền Nam. Được biết giới trẻ ít có ai quan tâm đến hiện trạng hào hùng này của Dân tộc, cái mốc lịch sử này, còn đánh dấu bước ngoặt hòa bình lớn lao cho Phật giáo Việt nam.
Bồ tát Thích Quảng Đức tên thật là Lâm Văn Tuất còn gọi là Nguyễn Văn Khiết sinh ngày Rằm tháng 9 Mậu Tuất (29-10-1898) tại Khánh Hòa. Đứng trước cảnh chính quyền toàn trị Ngô Đình Diệm gây nhiều bất công xã hội, tạo ra bất bình đẳng tôn giáo, bách hại Phật tử, cấm treo cờ Phật giáo thế giới trong ngày đại lễ Phật đản, Bồ-tát Thích Quảng Đức đã phát tâm đại bi, thiêu thân vì chánh pháp vào lúc 11 giờ ngày 20 tháng 4 (nhuần) Mậu Ngọ (11-6-1963) tại ngã tư Phan Đình Phùng và Lê Văn Duyệt.
Một người theo Tin Lành giáo tại Hoa Kỳ, Mục sư Donald Harrington đã tường thuật rất xúc động về bản chất và ý nghĩa của việc Bồ-tát Quảng Đức tự thiêu, như ngọn lửa soi sáng lương tâm chính quyền độc tài toàn trị Ngô Đình Diệm và những con người có tâm địa bách hại tới tín đồ, để làm cho Phật giáo suy vong: Ông mô tả tóm tắt “Cách đây hơn hai tuần, vào ngày 11.6.63 Hòa thượng Thích Quảng Đức đã ngồi thiền trên đường nhựa nóng. Trong tay Hòa thượng cầm một xâu chuổi 54 hạt và bắt đầu niệm Phật. Trên chiếc áo cà sa của Hòa thượng thì đã tẩm ướt đầy xăng. Tất cả Tăng Ni lùi lại, kính cẩn, kinh sợ. Khách bộ hành nhận thấy một biến cố phi thường gì sắp xẩy ra nên tất cả đều dừng lại chờ đợi.
Với vẻ yên lặng, bình thản trên khuôn mặt, Hòa thượng Quảng Đức niệm lớn: “Nam Mô A Di đà Phật”. Thế rồi Người bật một que diêm và ngọn lửa phừng phực bốc lên phủ kín thân thể nhưng Người không hề rên la hay lay động. Người ngồi thẳng trong mười phút, thân hình chìm trong lửa đỏ, và khi lửa tàn, Người nằm xuống bất động.
Người ta có thể tự hỏi sự khủng khiếp và niềm phẫn hận nào đã có thể khiến cho một người của “Tình Thương” của “Hòa Bình”, quyết chí tự thiêu?... Nếu sự tuyệt vọng hoàn toàn và chán đời cực độ đã đưa con người trên đời nầy đến chỗ tự tử, thì một lý tưởng cao cả nhất và lòng yêu đời nồng nàn nhất một đôi khi cũng đã sản xuất những người tử đạo quả cảm nhất trong lịch sử... Hòa thượng Quảng Đức hy sinh đời mình bằng cách tự thiêu để thức tỉnh lương tâm của chế độ Tổng thống Diệm bấy giờ và lưu ý cho toàn thế giới về nạn bạo quyền tự do tôn giáo ở Việt nam. Người đã chịu đựng sự đau đớn của tia lửa hồng đang đốt từng mảnh da, sớ thịt nhưng không một lời kêu than.
Trong chuyến viếng thăm Saigon của gia đình Bill Clinton vào năm 2000, con gái cựu Tổng thống mỹ đã trực tiếp hỏi Ông Nguyễn Trí Dũng (Sài Gòn Tourist) về cuộc đấu tranh, xuống đường của những người theo Phật. Chelsea hỏi: “Tôi nghe nói năm 1963 có đảo chính ở Sài Gòn, trước đó có một vị sư tự thiêu anh có biết không?” Khi này ông Dũng mới giải thích cho Chelsea nghe câu chuyện về hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu ở ngã tư Lê Văn Duyệt - Phan Đình Phùng (là ngã tư Cách mạng tháng Tám - Nguyễn Đình Chiểu hiện tại) và người dân có tượng của ông ở đây để tưởng nhớ. Nghe vậy, Chelsea yêu cầu được đến đây để tận mắt chứng kiến.
Tưởng chừng câu chuyện về trái tim Bồ tát Quảng Đức chỉ có giới học giả sử học và người cùng thời mới chú ý tới sự kiện trọng đại này đối với dân Miền Nam. Được biết giới trẻ ít có ai quan tâm đến hiện trạng hào hùng này của Dân tộc, cái mốc lịch sử này, còn đánh dấu bước ngoặt hòa bình lớn lao cho Phật giáo Việt nam. Đặc biệt, tuy cô con gái rượu của Tổng thống Mỹ Bill Clinton là Chelsea Clinton vào thời nói trên, khi cô còn rất khá trẻ tuổi nhưng cô đã mạnh dạng tìm hiểu sâu tới sự kiện tự thiêu của hòa thượng Thích Quảng Đức năm 1963 và yêu cầu được tới thăm nơi này. Trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 11.2000 của gia đình Tổng thống Bill Clinton có một điều gì đó thật hi hữu, càng làm cho giới trẻ Việt nam chú ý. Có thể nói, câu chuyện hay "địa danh hào quang miền Nam" đã và đang dần lãng quên trong mắt, trái tim người trẻ. Hoặc vô tình không cần học hỏi bài học từ quá khứ.
Sau nay, có rất nhiều nguồn tin, đã đề cập tới gia đình cựu tổng thống Clinton, phát tâm quy y học Phật và thường xuyên ngồi thiền và ăn chay trường. Bà Hillary Clinton tâm còn luôn hướng Phật khi đang còn tại chức ngoại trưởng Ngoại giao Hoa kỳ, bà đã từng đi chùa ở Thái Lan, lễ Phật tại Chùa Shwedagon, Myanmar.
Cho tới bây giờ, việc cô Chelsea chọn tới địa điểm tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức ngoài lịch trình thăm quan đối với toàn thể đại gia đình họ Bill. Ông Nguyễn Trí Dũng, với vị Đại tá không khỏi ngỡ ngàng trước ý tưởng cô con gái duy nhất của nhà Clinton là thiếu nữ Chelsea Clinton năm ấy vừa tròn 20 tuổi.
Video Cố HT. Thích Quảng Đức tự thiêu bảo vệ đạo pháp năm 1963
Thích Pháp Bảo
